Gần đây thị trường vừa mới thở phào nhẹ nhõm thì một rủi ro bị đa số người bỏ qua lại nổi lên mặt nước — đào coin trộm điện.

Trước tiên nói về một vài con số. Malaysia trong 7 năm qua đã chịu thiệt hại gần 5 tỷ ringgit do đào tiền mã hóa trộm điện, quy đổi ra khoảng 7,5 tỷ nhân dân tệ. Riêng từ 2023 đến 2024, địa phương đã xử lý 2.399 vụ án liên quan. Riêng bang Sarawak thiệt hại hơn 31 triệu ringgit, lực lượng chức năng đã tiến hành hơn 70 cuộc kiểm tra đột xuất, số lượng máy đào tịch thu đủ chất đầy nhiều nhà kho.

Các mỏ đào này hoạt động như thế nào? Trực tiếp nối dây điện lậu, bypass công tơ để trộm điện. Kết quả? Hệ thống điện cục bộ mất cân bằng, thường xuyên nhảy aptomat, thậm chí gây ra hỏa hoạn. Năm ngoái, một vụ cháy tại mỏ đào ở Sarawak đã thiêu rụi thiết bị trị giá hàng chục triệu, các nhà đầu tư phía sau trắng tay hoàn toàn.

Vấn đề đau đầu hơn nữa là môi trường. Phần lớn các mỏ đào trộm điện này phụ thuộc vào điện than hoặc khí tự nhiên, lượng phát thải carbon không nhỏ. Hiện nay, các tổ chức đầu tư ngày càng chú trọng đến tuân thủ và tiêu chuẩn xanh, nếu dự án bạn nắm giữ có liên quan tới các mỏ đào ô nhiễm, rủi ro cao này, hậu quả có thể rất nghiêm trọng — hoặc bị các quỹ bán tháo khiến giá coin lao dốc, hoặc bị cơ quan quản lý chú ý vì vi phạm môi trường.

Chuyện này nhìn có vẻ xa vời với nhà đầu tư bình thường, nhưng thực tế rủi ro đã được truyền dẫn vào thị trường rồi. Chi phí đào coin, chính sách quản lý, tính tuân thủ của dự án, tất cả đều ảnh hưởng đến biến động giá coin. Đừng đợi đến lúc lỗ mới tìm nguyên nhân, lúc đó có khi còn chẳng hiểu mình đã lỗ như thế nào.