Gần đây trong cộng đồng nói chuyện về các dự án AI, mở miệng ra là nói đến sức mạnh tính toán, mô hình, chip. Nghe thì có vẻ ghê gớm, nhưng nếu bạn hỏi các đội ngũ AI thiếu gì nhất? Mười người thì tám, chín người trả lời: Tiền.

Huấn luyện mô hình tốn tiền, thuê GPU tốn tiền, ngay cả hóa đơn tiền điện cũng đủ khiến các đội nhỏ phải bỏ cuộc. Bề ngoài thì ai cũng đang cạnh tranh về công nghệ, thực ra là đang thi xem ai gọi vốn giỏi hơn. Nhưng các con đường gọi vốn truyền thống lại không mấy thân thiện với dự án AI — ngân hàng thì không hiểu mô hình kinh doanh, các tổ chức đầu tư thì chê chu kỳ lợi nhuận quá dài, giờ đến cả VC cũng bắt đầu giữ chặt hầu bao.

Nhiều dự án cuối cùng hết cách, chỉ còn cách cũ: phát hành token, dựng câu chuyện, tìm nhỏ lẻ gánh hàng. Kiểu làm này ngắn hạn có thể gom được tiền, nhưng về lâu dài thì chẳng tích lũy được gì cho ngành, dòng tiền hoàn toàn dựa vào cảm xúc, không thể đọng lại ở nơi thực sự cần thiết.

Có một dự án đang thử hướng đi khác. Họ không đơn giản bê khái niệm AI lên blockchain, mà nghĩ cách để dòng tiền trên chuỗi chảy vào ngành AI hiệu quả hơn. Họ làm hai việc cốt lõi:

Thứ nhất, số hóa tài sản trong thế giới thực. Ví dụ dùng trái phiếu quốc gia làm bảo chứng để tạo ra đồng USD tổng hợp (AID), giúp nguồn tiền minh bạch hơn, rủi ro có thể đo lường. Thứ hai, tất cả những gì liên quan đến AI — lợi nhuận cho thuê sức mạnh tính toán, chia sẻ phí dịch vụ, sản lượng thiết bị — đều chuyển thành tài sản tài chính có thể lưu thông, thế chấp, phân tách trên chuỗi.

Làm như vậy có lợi gì? Tiền trên chuỗi không còn đơn thuần là đầu cơ một đồng token nào đó, mà thực sự trở thành "đường ống tín dụng" hỗ trợ vận hành ngành. Bên cấp vốn có thể thấy dòng lợi nhuận thực, dự án nhận được hỗ trợ tài chính liên tục, không phải ngày nào cũng nghĩ cách bơm giá giữ nhiệt.

Nói trắng ra, ý nghĩa của việc này là —