Một bản báo cáo tài chính tưởng như hoàn hảo, làm sao chỉ trong 18 giờ đã khiến vốn hóa thị trường bốc hơi hơn 140 tỷ USD? Lần này Nvidia gặp sự cố, có lẽ thuật toán còn "độc" hơn cả mắt người.

**Ban đầu là ăn mừng, sau là sụp đổ**
Khi báo cáo tài chính vừa công bố, các con số thực sự ấn tượng — doanh thu 57,01 tỷ USD, lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu 1,30 USD, cả hai đều vượt kỳ vọng. Giá cổ phiếu sau giờ giao dịch tăng vọt 5%, vốn hóa thị trường lập tức tăng thêm 130 tỷ. Thế nhưng chưa đến phiên đóng cửa hôm sau, tình hình đảo chiều: giá cổ phiếu lao dốc, vốn hóa bị thổi bay 142,9 tỷ USD chỉ trong một ngày, kéo theo chỉ số Nasdaq giảm mạnh. Tệ hơn, cả ngành AI cũng bị vạ lây, Micron giảm 10%, SanDisk thậm chí giảm tới 20%.

**Ba nghi vấn lớn do thuật toán phát hiện**
Điều thú vị là lần này không phải các nhà phân tích lên tiếng, mà thuật toán phát hiện ra vấn đề trước. Nó rà soát các chú thích trong báo cáo tài chính và lôi ra vài "bug" chí mạng:
- **Các khoản phải thu tăng vọt**: 33,4 tỷ USD các khoản phải thu, tăng 89% so với cùng kỳ năm trước, thời gian thu hồi từ 46 ngày kéo dài thành 53 ngày. So với các đối thủ như TSMC, AMD, con số này quá bất thường, trong đó có tới 10,4 tỷ USD nhiều khả năng không thu lại được.
- **Số liệu hàng tồn kho bất nhất**: Một mặt nói nhu cầu bùng nổ, nguồn cung khan hiếm, mặt khác hàng tồn kho chất đống tới 19,8 tỷ USD, tăng 32% chỉ trong ba tháng. Lý giải sao cho hợp lý?
- **Dòng tiền không khớp với lợi nhuận**: Lợi nhuận trên sổ sách là 19,3 tỷ USD, nhưng dòng tiền kinh doanh chỉ đạt 14,5 tỷ, tỷ lệ chuyển đổi chỉ 75% — trong khi các công ty công nghệ thường trên 95%. Tiền đi đâu mất?

**Sự thật về "trò chơi vòng tròn"**
Thuật toán còn lần ra một chuỗi giao dịch kiểu "tay trái đổi tay phải": Nvidia đầu tư 2 tỷ vào xAI, xAI lại vay 12,5 tỷ để mua chip của Nvidia; Microsoft rót vốn vào OpenAI, OpenAI cam kết mua dịch vụ đám mây của Microsoft, rồi Microsoft lại đặt hàng lớn mua phần cứng của Nvidia. Cùng một đồng tiền quay vòng giữa các công ty, mỗi vòng lại được tính thêm doanh thu, còn thực tế có thanh toán không? Không hề.

**Tiền thông minh đã rút từ lâu**
Nhà sáng lập PayPal Peter Thiel đã bán 100 triệu USD cổ phiếu ngày 9/11, SoftBank ngày 11/11 cũng bán sạch 5,8 tỷ, thậm chí nguyên mẫu "The Big Short" Michael Burry còn mua quyền chọn bán, đặt cược giá sẽ về 140 USD trước tháng 3/2026. Giờ nhìn lại, quả thực các "cá mập" này đánh hơi rất nhạy.

Huyền thoại cổ phiếu chip còn kéo dài được bao lâu? Lần này thuật toán "phủ đầu", có lẽ chỉ mới là khởi đầu.