Những năm gần đây, trong ngành luôn tranh cãi về một chủ đề cũ: rốt cuộc phi tập trung có thực sự khả thi không? Trung tâm hóa có phải phù hợp hơn với lĩnh vực tài chính không?

Tranh cãi đã hơn mười năm rồi. Nhưng nếu bạn thực sự hỏi những người làm tài chính quan tâm điều gì, họ căn bản chẳng mấy bận tâm đến chuyện này.

Họ không quan tâm bạn là phi tập trung hay trung tâm hóa. Điều họ quan tâm là—hệ thống này có ổn định hay không.

Ổn định là gì? Không phải là sự ổn định ở tầng kỹ thuật, mà là ở tầng chế độ.

Nói trắng ra là: cấu trúc này khi đặt trong các môi trường quản lý khác nhau, hệ thống ngân hàng khác nhau, luật pháp quốc gia khác nhau, tiêu chuẩn kiểm toán khác nhau, liệu có thể giữ được hành vi nhất quán không?

Đây không phải là vấn đề chính trị, mà là vấn đề kỹ thuật. Đó là hành vi có thể tái hiện hay không, trách nhiệm có rõ ràng không, lộ trình có duy nhất không, và kết quả có thể được giải thích đầy đủ không.

Lấy ví dụ: nếu một hệ thống ở nước A vận hành thế này, sang nước B lại khác; ở ngân hàng X thì một trạng thái, sang ngân hàng Y lại thành trạng thái khác; khi mạng bị nghẽn thì kiểu này, lúc rảnh rỗi lại khác—thứ như vậy thì không có tính ổn định về chế độ.

Dù nó có nhanh hay rẻ đến đâu, các nghiệp vụ cốt lõi của hệ thống tài chính cũng không dám động vào.

Hiện nay, rất nhiều vấn đề của các blockchain lại vướng đúng ở chỗ này:

Trạng thái các node không đồng bộ, khiến hành vi chế độ thất thường;
Đường đi thực thi thay đổi theo tải, khiến quy trình không thể dự đoán;
Sự tồn tại của trạng thái trung gian làm cho logic nghiệp vụ trước sau không nhất quán;
Thứ tự giao dịch có thể tự do điều chỉnh, tạo ra nhiều cách giải thích cho kiểm toán;
Hoạt động cross-chain tạo ra chuỗi truyền dẫn rủi ro không thể kiểm soát.

Lưu ý, đây không phải là lỗ hổng bảo mật. Đây là rủi ro mang tính chế độ.

Rủi ro chế độ không nằm trên blockchain, mà nằm ngoài blockchain—không vượt qua được kiểm toán của cơ quan quản lý, không chịu nổi kiểm tra của ngân hàng, doanh nghiệp không thể tự động tích hợp, còn trong chuỗi cung ứng...