#美联储重启降息步伐 Tại sao có những nhà giao dịch càng làm càng lỗ? Vấn đề cốt lõi thực ra không nằm ở kỹ thuật, mà ở tâm lý.

Càng ở lâu trong thị trường crypto, bạn càng nhìn rõ một sự thật: nhiều người bề ngoài là "giao dịch coin", nhưng thực chất là đang "cá cược" với cảm xúc của chính mình. Biến động tài khoản của họ thường không phản ánh thị trường, mà là sự mất kiểm soát tâm lý.

Hãy xem một số hiện tượng phổ biến. Có người dồn toàn bộ vốn vào một lần, kết quả thị trường hơi đảo chiều là hoảng loạn, chỉ muốn bán ra cắt lỗ ngay. Cũng có người luôn giữ trạng thái không có vị thế, đứng ngoài quan sát, đến khi thị trường thực sự tăng thì chỉ biết đứng nhìn, sau đó vô cùng hối tiếc. Còn những người giữ vị thế hợp lý thì sao? Họ không vội vàng, đường cong vốn đều đặn đi lên, dù thị trường lên hay xuống cũng có thể bình tĩnh đối phó.

Sự khác biệt ở đâu? Tóm lại, có ba nguyên tắc thép phải tuân thủ.

**Thứ nhất, tuyệt đối không all-in kiểu đánh cược**

Dồn hết vốn vào một lệnh, giao dịch sẽ biến thành đánh bạc. Con bạc dựa vào may mắn, còn nhà giao dịch phải dựa vào xác suất và quản trị rủi ro. Dù nhận định đúng đến đâu, chỉ một lần all-in cũng đủ để cháy tài khoản ngay lập tức. Các đồng lớn như $BTC, $ETH dù có ổn định đến đâu cũng không đáng để làm như vậy. Giao dịch thực sự là tìm kiếm sự chắc chắn trong cái bất định, chứ không phải bỏ hết trứng vào một giỏ.

**Thứ hai, không nên hoàn toàn đứng ngoài thị trường trong thời gian dài**

Người hoàn toàn không có vị thế sẽ dần đánh mất khả năng cảm nhận thị trường. Khi thị trường biến động mạnh sẽ không có cảm giác gì, đến lúc nhận ra thì cơ hội đã trôi qua. Không có cảm giác tham gia thực sự thì khó duy trì sự nhạy bén với nhịp đập thị trường. Những người thường xuyên đứng ngoài dễ bỏ lỡ những đợt tăng giá quan trọng, rồi lại mua đuổi ở giá cao, rơi vào vòng lặp xấu.

**Thứ ba, điều chỉnh vị thế về mức độ bạn cảm thấy thoải mái**

Làm sao biết vị thế đã hợp lý chưa? Có một cách rất thực tế: ban đêm bạn ngủ ngon tức là vị thế vừa phải; trằn trọc không ngủ được là vị thế quá lớn; chẳng có cảm giác gì thì vị thế quá nhỏ. Vị thế hợp lý là vừa đủ để bạn cảm nhận được thị trường tăng giảm, nhưng không để cảm xúc mất kiểm soát.

Cá nhân tôi thường duy trì chiến lược nắm giữ khoảng một nửa vốn. Thị trường giảm thì không tuyệt vọng, tăng thì không quá tự mãn, tâm lý luôn bình tĩnh và không bị cuốn theo sóng 15 phút của biểu đồ giá. Có người gọi đây là "phong cách Phật hệ", thực ra không phải vậy. Cao thủ thực sự xem mỗi lệnh giao dịch như một ván game—lỗ thì nghiêm túc soi lại tìm nguyên nhân, lãi thì tích lũy kinh nghiệm, tâm lý luôn hướng tới sự tiến bộ.

Điều này không liên quan nhiều đến việc có giỏi phân tích kỹ thuật hay đọc biểu đồ hay không. Về bản chất, giao dịch là cuộc đấu giữa quản lý vị thế và quản lý cảm xúc. Hãy coi vốn như trang bị, coi cắt lỗ như áo giáp hồi sinh bảo vệ mạng sống, coi việc soi lại lệnh như hướng dẫn tối ưu chiến thuật. Làm chắc từng bước, từ "cấp độ nhập môn" lên "cấp độ cao thủ" thực ra không hề khó.

Nhiều người coi giao dịch quá nặng nề, như thể chỉ cần sai một bước là tiêu đời. Thực ra, nó nên được coi như một trò chơi theo lượt—có thắng có thua, có cơ hội thì vào lệnh, lỗ thì rút kinh nghiệm. Khi thị trường lần tới lại sôi động, bạn sẽ thấy những nhà giao dịch biết kiểm soát vị thế và cảm xúc đã âm thầm hoàn thành bố cục từ lâu.