Hiện tại, thị trường đều đang chú ý đến việc khi nào Fed sẽ cắt giảm lãi suất, nhưng nói thật, mọi người có thể đã bỏ qua một biến số còn nguy hiểm hơn nhiều – đó là “trận động đất thanh khoản” đến từ phía Nhật Bản.

Chuyện này phải bắt đầu từ giao dịch carry trade với đồng yên. Hai mươi năm qua, các tổ chức toàn cầu điên cuồng vay đồng yên với chi phí gần như bằng 0, sau đó đổi sang đô la Mỹ để đổ vào các tài sản có lợi suất cao như trái phiếu Mỹ, chứng khoán Mỹ. Cách chơi này đã chống đỡ một nửa thanh khoản toàn cầu, với quy mô khổng lồ – lên đến hàng nghìn tỷ đô la Mỹ.

Nhưng bây giờ kịch bản đã đảo ngược. Ngân hàng Trung ương Nhật Bản bắt đầu tăng lãi suất, trực tiếp làm sụp đổ nền móng của trò chơi này. Không những không còn khoảng trống để arbitrage, mà kỳ vọng về tỷ giá cũng thay đổi. Các trader giờ phải làm điều ngược lại: bán tài sản đô la Mỹ → đổi lấy đô la Mỹ → mua yên trả nợ. Lưu ý, quá trình này thực chất là rút đô la Mỹ khỏi thị trường toàn cầu.

Có một điểm dễ bị đánh giá thấp ở đây: tốc độ đóng vị thế (close position) có thể còn nhanh hơn tốc độ Fed bơm tiền. Đóng vị thế là hành động chủ động, dữ dội, thậm chí có thể tự khuếch đại ( càng giảm càng phải đóng vị thế ); còn bơm tiền thì từ từ, nhẹ nhàng. Kết quả của hai lực lượng này va chạm, rất có thể sẽ không phải là “nới lỏng” như thị trường kỳ vọng, mà là một giai đoạn “khát đô la” tạm thời.

Những tài sản bình thường nhìn có vẻ thanh khoản dồi dào, trong tình huống này lại là nguy hiểm nhất. Khi thanh khoản đô la toàn cầu thực sự bị siết lại, lúc đó mới biết ai đang “bơi mà không mặc quần áo” – các sản phẩm phái sinh đòn bẩy cao, tài sản phi truyền thống phụ thuộc vào thanh khoản, và cả những tài sản bị thổi phồng định giá, đều có thể trở thành đối tượng bị bán tháo đầu tiên.

Vì vậy, đừng chỉ chăm chăm nhìn vào việc cắt giảm lãi suất, thử thách thực sự có thể đến từ động thái “rút phích cắm” ở phía bên kia Thái Bình Dương.