Yazar: Dewhales Research Çeviri: Shan Oppa, Altın Finans

1. Giriş

Ethereum'un yükseltme süreci, her bir yükseltmenin belirli teknik zorlukları çözmek ve gelecekteki ihtiyaçlara hazırlık yapmak amacıyla yapılandırılmış ve düşünülmüş bir şekilde ilerlemesini takip etti. Erken dönemlerdeki Byzantium ve Constantinople'dan, dönüm noktası olan The Merge'e kadar, Ethereum ağı sürekli olarak evrim geçiriyor, yeteneklerini artırıyor ve piyasanın taleplerini karşılıyor. Yaklaşan Pectra yükseltmesi (EIP-7600), bu sürekli evrimin en son adımıdır ve ağ verimliliği ile işlevselliğinin çeşitli yönlerini kapsayan 11 Ethereum İyileştirme Önerisi (EIP) içermektedir.

Önceki güncellemeler üzerine, örneğin The Merge, Shanghai-Capella (Shapella) ve Dencun, Pectra kalan darboğazları ortadan kaldırmayı ve daha fazla teknik ilerleme için zemin hazırlamayı amaçlamaktadır. Kısacası, önceki her güncellemenin Ethereum üzerindeki etkisi şöyledir:

• The Merge (Eylül 2022): Ethereum'un PoW'dan PoS'a geçişini işaret eder, enerji tüketimini önemli ölçüde azaltır ve yeni bir konsensüs mekanizması olarak staking'i tanıtır.

• Şanghay-Capella (Nisan 2023): Shapella olarak da bilinen bu güncelleme, staker'ların kilitli ETH'lerini çekmelerine izin vererek, Ethereum ekosistemindeki likiditeyi artırmıştır.

• Dencun (Mart 2024): proto-danksharding ve blob işlemlerinin tanıtılması, Optimism ve Arbitrum gibi L2 çözümlerinin gelişimini destekleyerek daha iyi ölçeklenebilirlik ve daha yüksek işlem hacmi için bir temel oluşturdu.

Şu anda, Ethereum Pectra hard fork'una hazırlanıyor ve bunun 7 Mayıs'ta ana ağda yayınlanması bekleniyor. Pectra'nın odak noktası, doğrulayıcı verimliliğini artırmak, veri kullanılabilirliğini geliştirmek ve kullanıcı deneyimini iyileştirmek, ayrıca gelecekteki yenilikler (örneğin Verkle Trees ve durumsuz istemciler) için bir temel oluşturmaktır.

Pectra'nın testi 24 Şubat'ta Ethereum'un Holesky test ağına konuşlandırılmasıyla başladı. Ancak, bu güncelleme beklenildiği gibi tamamlanmadı ve geliştiriciler sorunu araştırmaya başladı. 5 Mart'ta Sepolia test ağındaki ikinci deneme de sorunlarla karşılaştı; bilinmeyen bir saldırgan kenar durumu kullanarak çok sayıda boş blok çıkardı. Güncellemenin daha sorunsuz bir şekilde sunulmasını sağlamak için Ethereum'un çekirdek geliştiricileri Hoodi adında yeni bir test ağı başlattı ve Pectra 26 Mart'ta başarıyla konuşlandırıldı. Testler istikrara kavuşurken, Ethereum'un Mayıs başında ana ağ versiyonunu başlatması bekleniyor.

2. Pectra Sert Fork Nedir? Hangi Etkileri Getirecek?

Daha önce belirtildiği gibi, bu güncelleme 11 EIP içermektedir ve her biri Ethereum ağında farklı şekillerde hizmet vermektedir:

1. EIP-2537: BLS12-381 eğrisi işlemleri için önceden derlenmiş ekleme

EIP-2537, Ethereum'a BLS12-381 eğri işlemleri ekleyerek kriptografi işlemlerini daha verimli ve ölçeklenebilir hale getirmek için tasarlanmıştır. Bu teklif, akıllı sözleşmelerin ek uygulamalara ihtiyaç duymadan doğrudan BLS12-381 ile çalışmasına izin veren yeni önceden derlenmiş sözleşmeler (yerleşik Ethereum işlevleri) sunar. Karmaşık matematiği manuel olarak hesaplamak yerine yerleşik bir hesap makinesine benzetilebilir. Bu EIP'de yapılan iki önemli geliştirme şunlardır:

• Toplu Doğrulama: Ethereum'un birden fazla imzayı aynı anda doğrulamasına izin verir, tek tek kontrol etmek yerine.

• Daha Küçük İmzalar: İmza boyutunu küçülterek blok alanını tasarruf ettirir (daha ucuz, daha hızlı).

EIP-2537, Ethereum'un ölçeklenmesine yardımcı olmak için şifreli doğrulamanın hızını ve maliyet verimliliğini artırarak katkıda bulunur. Ayrıca, sıfır bilgi kanıtları ve geliştirilmiş gizlilik teknolojileri için özellikle önemlidir.

2. EIP-2935: Tarihsel blok hash'lerini durumda saklama

Ethereum'i, herkesin işlemleri kaydettiği büyük bir defter olarak düşünebilirsiniz. Tam düğümler tam kayıtları saklarken, bazı düğümlerin tüm geçmişi saklamadan katılabilmesi mümkün mü? İşte "durumsuz istemci"nin anlamı burada yatıyor - bunlar tüm blok zinciri durumunu saklamazlar, ancak yine de etkili bir şekilde doğrulama ve etkileşimde bulunabilirler. Bu, kriptografik kanıtlarla gerçekleştirilir.

EIP-2935, Ethereum'un tarihsel durumunu (örneğin, hesap bakiyeleri, sözleşme verileri vb.) saklamak ve okumak için yeni bir yöntem önermektedir. Amacı şunlardır:

• Kullanılabilir geçmiş durum köklerini (yani Ethereum veri anlık görüntülerini) 256 bloktan 8192 bloğa yükseltmek;

• Durumsuz istemcilerin, tam blok zinciri geçmişine ihtiyaç duymadan işlemleri hızlı bir şekilde doğrulamasına izin verir. Sadece kanıt talep edebilirler, tüm verileri indirmek zorunda değillerdir.

Bu iyileştirmenin önemi şunlarda kendini gösterir:

• Daha fazla hafif düğümün katılmasına izin vererek, Ethereum'un ölçeklenmesine yardımcı olur;

• Verkle Ağaçlarını ve durumsuz Ethereum'u destekler (gelecekteki büyük güncelleme);

• Yeni düğümlerin senkronizasyon süresini kısaltmak.

3. EIP-6110: Zincir üzerindeki doğrulayıcı mevduat verilerini sağlama

EIP-6110, Ethereum PoS sistemine yeni doğrulayıcıların katılım yöntemini değiştirerek stake sürecini daha basit hale getirmeyi öneriyor.

Şu anda, birinin doğrulayıcı olmak istemesi durumunda, yürütme katmanına mevduat işlemi göndermesi gerekmektedir. Konsensüs katmanı, bu mevduatları onaylamak için blok üretenler arasındaki oylama mekanizmasına bağımlıdır. Bu yöntem karmaşık ve yavaştır (yaklaşık 12 saat sürebilir) ve güvenlik riski taşımaktadır.

EIP-6110, her blokta bir depozito işlemleri listesi içermesi için yürütme katmanı tarafından önerilmektedir. Böylece, konsensüs katmanı yeni depozitoları hemen, otomatik olarak tanıyabilir ve oylamayı beklemek zorunda kalmaz.

Kısacası, bu önerinin amacı, yürütme katmanı ile konsensüs katmanı arasındaki veri paylaşımını basitleştirerek, doğrulayıcı ağına katılma sürecini daha hızlı ve daha güvenli hale getirmektir.

4. EIP-7002: Uygulama katmanı çıkış işlemini tetikleyebilir

Şu anda, doğrulayıcıların stake işlemini durdurmak ve ETH çekmek için beacon zincirine çıkış talebi göndermek üzere "doğrulayıcı anahtarlarını" (bir BLS anahtarı) kullanmaları gerekiyor. Ancak çekim anahtarı yalnızca fon alabilir, çıkış işlemi başlatamaz. Bu, anahtarların farklı kullanıcılar tarafından kontrol edilmesi veya doğrulayıcı anahtarın kaybolması durumunda sorunlar çıkarabilir.

EIP-7002, çıkış başlatmak için staking sahiplerinin çekim anahtarını kullanmasına izin veren yeni bir yürütme katmanı akıllı sözleşmesi getiriyor. Bu, yalnızca bu sözleşmeyle etkileşimde bulunarak, doğrulayıcı anahtarına veya beacon zinciri erişimine bağımlı olmadan çıkış işlemini tamamlayabileceğiniz anlamına geliyor.

5. EIP-7251: MAX_EFFECTIVE_BALANCE sınırını artırma

EIP-7251, doğrulayıcıların maksimum geçerli stake tutarını 32 ETH'den 2048 ETH'ye çıkararak, birden fazla düğüm çalıştırmadan daha büyük miktarlarda stake yapmalarına olanak tanır.

Bu değişiklik, küçük stake edenlerin ek stake yoluyla daha fazla ödül kazanmasına olanak tanırken, büyük stake edenler yönetimi merkezileştirebilir ve verimliliği artırabilir. Teklif, gereksiz doğrulayıcı düğümlerini azaltarak ağ üzerindeki yükü azaltmaya yardımcı olur ve potansiyel olarak kanıtları hızlandırır.

6. EIP-7549: Komite indeksini imza içeriğinden çıkarma

EIP-7549, doğrulayıcıların imza oylama (yani kanıt) yöntemini değiştirmeyi öneriyor. Şu anda her kanıt, doğrulayıcının ait olduğu grubu tanımlayan bir "komite indeksi" içeriyor. Bu nedenle, iki doğrulayıcı aynı yönde oy verse bile, kanıtları farklı olacaktır.

Bu öneri, komite indeksinin imza kısmından çıkarılmasını önermektedir. Böylece, aynı oyların daha kolay bir şekilde birleştirilmesi sağlanacak, işlenmesi gereken ayrı kanıt sayısı büyük ölçüde azalacak ve bu da Ethereum'un konsensüs verimliliğini artıracaktır.

Ayrıca, EIP-7549, "Based Rollups" yönünde atılmış önemli bir adımdır. Konsensüs sürecinin optimize edilmesiyle, Ethereum merkeziyetsiz bir sıralayıcı olarak işlev görebilir ve üçüncü taraf sıralayıcılara olan bağımlılığı azaltarak Based Rollups'un uygulanabilirliğini artırabilir.

7. EIP-7623: calldata maliyetini artırma

Dencun yükseltmesi blob'u tanıtmadan önce, Layer 2 ağları verileri kalıcı olarak depolamak için EVM'deki calldata'ya bağımlıydı, bu en verimli yöntem olmasa da. Şu anda blob, önerilen veri depolama yöntemi haline gelmiş olsa da, bazı durumlarda calldata kullanmanın maliyeti hâlâ daha düşüktür.

EIP-7623, blob kullanımı teşvik etmek için calldata kullanım maliyetini artırmayı öneriyor ve böylece blok boyutunu kontrol etmeye yardımcı olarak (özellikle veri yoğun işlemler açısından) Layer 2 çözümlerinin tamamen blob kullanmaya geçişini teşvik ediyor, bu da Ethereum ağının daha verimli ve daha stabil bir şekilde gelişimini sağlıyor.

8. EIP-7685: Genel İcra Katmanı Talep Arayüzü

EIP-7685, Ethereum'un yürütme katmanı (EL) ile konsensüs katmanı (CL) arasındaki iletişim için standart bir sistem getirmiştir ve akıllı sözleşmelerin ağ içinde doğrudan istek tetiklemesine olanak tanır. Bu çerçeve, doğrulayıcı işlemlerinin (örn. çekim) esnekliğini ve verimliliğini artırır, çünkü bu işlemler artık mevcut karmaşık zincirler arası iletişim mekanizmasına bağımlı olmadan akıllı sözleşmeler aracılığıyla doğrudan başlatılabilir.

9. EIP-7691: blob verimliliğini artırma

EIP-7691, Ethereum blokları içinde yer alabilecek blob sayısını artırmayı öneriyor, bu da ağın ölçeklenebilirliğini artırarak özellikle L1 veri kapasitesine bağımlı L2 çözümlerine fayda sağlıyor. Bu teklif iki ana değişiklik getiriyor:

• Blob hedefleri ve sınırları: Ağa aşırı yüklenmeden daha yüksek veri işleme kapasitesi sağlamak için her blok için blob hedef değerinin ve maksimum değerinin sırasıyla 6 ve 9 olarak ayarlanması önerilmektedir.

• Temel Ücret Ayarlaması: Hedef değer ile maksimum değer arasındaki oranı değiştirerek, temel ücretin blob kullanımındaki değişikliklere yanıt verme yeteneğini optimize etmek. Bu öneri, temel ücretin blob kullanımına uygun bir şekilde yanıt vermesini sağlamak için yeni bir parametre getiriyor.

10. EIP-7702: EOA için hesap kodu ayarlama

EIP-7702, hesap soyutlamasına doğru atılan bir adım olup, Ethereum üzerindeki standart kullanıcı hesaplarının (EOA) akıllı sözleşme mantığını geçici olarak yürütmesine izin verir. Bu yetkilendirme mekanizması, EOA'nın genellikle yalnızca akıllı sözleşme cüzdanlarına özgü olan gelişmiş özellikleri kullanmasına olanak tanır; örneğin, birden fazla işlemi tek bir işlemde birleştirmek, başkalarının gas ücretlerini ödemek ve ince ayrıntılı yetki kontrolü sağlamak. Ayrıca, kullanıcılar işlem ücretlerini ödemek için diğer kripto para birimlerini (örneğin, $USDC veya $DAI) kullanmayı da seçebilir.

11. EIP-7840: Yürütme katmanı konfigürasyon dosyasına blob zamanlama mekanizması eklenmesi

Bu öneri, geliştiricilerin ve ağ katılımcılarının ihtiyaçlarına göre blob'un parametrelerini değiştirmelerine izin vererek ağ performansını ve ölçeklenebilirliği optimize etmelerini sağlar. EIP-7840, istemci yapılandırma dosyasında yapılandırılabilir blob hedefleri ve maksimum değerler getirerek ağ ayarlamalarını daha basit hale getirir ve blob işlemleri için daha öngörülebilir bir ücret piyasası oluşturur.

Pectra yükseltmesinin genel bağlamını daha net bir şekilde sunmak için, EIP'lerini aşağıdaki birkaç tema kategorisine ayırdık:

3. Zorluklar ve Endişeler

Pectra yükseltmesi, Ethereum'un temel işlevlerini optimize etme konusunda sadece küçük bir adım olmasına rağmen, geliştiriciler de tüm gücüyle ilerlemeye çalışmasına rağmen bazı potansiyel riskler bulunmaktadır:

• Canlıya geçiş sürecinin karmaşıklığı: Test ağından ana ağa geçiş, önemli teknik ve koordinasyon zorluklarını içerir.

• Ethereum'un genel gelişim planıyla uyumluluğu: Pectra yükseltmesinin Ethereum'un daha geniş yol haritasına sorunsuz bir şekilde entegre olmasını sağlamak önemli bir zorluktur. Pectra, Fusaka gibi daha büyük yükseltmelere zemin hazırladığından, herhangi bir hata veya teknik sorun zincirleme reaksiyonlar yaratabilir ve bu da sonraki yükseltmeleri geciktirerek Ethereum'un uzun vadeli ölçeklenebilirlik hedefinin gerçekleşme sürecini yavaşlatabilir.

• Ekosistemin uyum yeteneği: Doğrulayıcılar, geliştiriciler ve dApp operatörleri, yeni protokolleri desteklemek için sistemlerini güncellemeleri gerekmektedir. Bu yalnızca zaman almakla kalmayıp, aynı zamanda büyük miktarda kaynak da tüketecektir. Ekosistemin uyum sağlama hızı ve etkinliği, bu yükseltmenin başarısını büyük ölçüde belirleyecektir.

Kullanıcıların hesap bakiyelerinin değişmeyeceğine dikkat edilmelidir, mevcut ETH (ve diğer Ethereum ekosistem tokenleri) güncellemeden sonra normal şekilde kullanılmaya devam edilecektir.

• Piyasa Etkisi: Bu güncellemenin Ethereum'un temel işlevselliğini artırmayı amaçlamasına rağmen, kısa vadede $ETH fiyatı üzerindeki etkisi öngörülemez, esasen yatırımcı psikolojisi ve gerçek benimseme oranına bağlıdır.

• Regülasyon Dikkati: Eğer yükseltme, staking ekonomik modelini etkiler veya yeni merkezileşme riskleri ortaya çıkarırsa, düzenleyici kurumların dikkatini çekebilir.

4. Pectra'nın Ethereum Ağı ve Ekosistemi Üzerindeki Potansiyel Etkisi

Pectra'nın nispeten "küçük bir zafer" olarak görülmesine rağmen, Ethereum ağı, ekosistemi ve oyuncuları üzerinde etki edecektir ve bu etkinin göz ardı edilmesi veya küçümsenmesi mümkün değildir. Ayrıca, bu gelecekteki yükseltmelerin (örneğin Fusaka) temelini oluşturur. Yukarıda belirttiğimiz gibi, Pectra'nın teknik etkilerini şimdi özetleyeceğiz:

1.Ethereum ağı ve ekosistemi üzerindeki etkisi:

• Ölçeklenebilirlik artırıldı
• Kullanıcı deneyimi iyileştirmeleri
• L2 çözümü, veri kullanılabilirliğini artırarak ve maliyetleri düşürerek destek sağlar.

2.Kullanıcılar Üzerindeki Etki:

• Cüzdan (hesap) işlevini artırma
• İşlem maliyetlerini düşürmek
• İşlem hızını artır

3.Geliştiriciler Üzerindeki Etki:

• Katmanlar arası iletişimi artırma
• Geliştiricilere daha iyi fırsatlar sunar, çünkü maliyet etkin ve yenilikçi dApp'ler oluşturmayı kolaylaştıran geliştirilmiş kripto önceden derlenmiş ve genişletilmiş blob işlevselliğine erişebilirler.

4. Doğrulayıcılar Üzerindeki Etki:

• Hakların esnekliğini artırmak
• Validator işlemlerini basitleştirme
• Otomatik Bileşik Ödüller

Son olarak, Ethereum ekosistemindeki likidite ve faaliyet parçalanmasını tartışmak, ETH fiyatlarının sürekli olarak zayıflamasıyla birlikte şu anda popüler bir konu haline geldi. Ethereum ekosisteminin genişlemesiyle birlikte, Ethereum'un yüksek gas ücretleri ve L2 ağlarının hızlı büyümesi nedeniyle, giderek daha fazla faaliyet L2 blok zincirlerine kayıyor. Bu göç, likiditenin birden fazla L2 üzerinde dağılmasına yol açarak parçalanmaya neden oluyor. Buna karşılık, Solana'nın birleşik, tek parça modeli likiditeyi tek bir ağ içinde birleştiriyor. Diğer bir deyişle, Ethereum L2 çözümleri aracılığıyla ölçeklenme konusunda önemli ilerlemeler kaydetti, ancak bu likidite ve kullanıcı faaliyetlerinin parçalanması pahasına gerçekleşti.

Likidlik ve etkinliğin merkeziyetsizleşmesi, ağa ve tüm katılımcılara olumsuz etkiler getirecektir:

• Kullanıcı Üzerindeki Etki: Likiditenin dağılması, derinlik ve likit varlık havuzlarına erişimi kısıtlayarak, tüccarların büyük emirleri fiyat üzerinde önemli bir etki yaratmadan gerçekleştirmelerini zorlaştırmaktadır.
• Geliştiriciler Üzerindeki Etki: Geliştiriciler, farklı zincirler arasında sorunsuz etkileşim sağlayan uygulamalar geliştirirken zorluklarla karşılaşmakta, bu da tekrar eden çalışmalara ve artan karmaşıklığa yol açmaktadır.
• Validatorlar Üzerindeki Etki: İşlem sayısı ve ücretler ne kadar düşükse, blok alanına olan talep o kadar düşüktür. Bu nedenle, ücretler düştüğünde, yalnızca ETH tüketim oranı düşmekle kalmaz, aynı zamanda validatorların geliri de azalır.
• $ETH fiyatına etkisi: Ultrasound.money verilerine göre, $ETH tüketim oranının yılda 28,000 $ETH'ye düştüğü ve arz artış oranının yılda %0.76'ya yükseldiği tahmin ediliyor. Bu, mevcut dağıtım oranının yılda yaklaşık 950,000 $ETH olduğu anlamına geliyor. Dolayısıyla aslında, $ETH şu anda enflasyonist bir token.

Pectra'nın daha yüksek düzeyde L2 benimseme ve genişleme yolunu açmasına rağmen, geliştiriciler ve araştırmacılar, L2'nin Ethereum ağı üzerindeki bu "parazit" etkisini ele almak için çeşitli projeler ve çözümler üzerinde çalışmaya devam ediyor. Aşağıda bu çözümlerden ve yöntemlerden bazıları belirtilmiştir:

1. İşlem yapabilirlik ve çapraz zincir iletişimi: Farklı zincirler arasında kesintisiz iletişim ve varlık transferini sağlamak için çözümler keşfediliyor, yerleşik işlem yapabilirlik eksikliği sorununu çözmek amacıyla.
2. Birleşik Protokoller: Bu protokoller, çeşitli kaynaklardan gelen likiditeyi bir araya getirerek kullanıcılara tek bir DeFi deneyimi sunmayı amaçlamaktadır.
3. Rollup Tabanlı Rollup: Bunlar, Ethereum altyapısıyla derinlemesine entegre olmayı amaçlayan yeni bir L2 Rollup türüdür. Geleneksel Rollup'lardan farklı olarak, Rollup Tabanlı Rollup, Ethereum'un konsensüs katmanı tarafından doğrudan yönetilmektedir. Başka bir deyişle, Rollup artık bağımsız bir sıralayıcıya sahip değildir; bu rolü Ethereum'un kendisi üstlenmiştir. Bu da merkezi otoritelere olan bağımlılığı azaltmaktadır.

5. Pectra'nın Ethereum Fiyatı Üzerindeki Potansiyel Etkisi

Genel olarak, teknik yükseltmeler token fiyatlarını artırır, Ethereum da buna istisna değildir. 10xResearch'in verilerine göre, kısa ve orta vadede $ETH fiyatının ortalama ve medyan değişimi neredeyse her zaman pozitif değerlerdir. Ancak bir sorun var: Son yıllarda, özellikle The Merge'den sonra, yükseltmeden sonraki veriler hayal kırıklığı yaratıyor gibi görünüyor. Bu, "dedikodu al, haberi sat" gibi bilinen bir olaya atfedilebilir. Peki, kim bilir? Belki de bu durum Pectra üzerinde tekrar yaşanacak.

Tarihi bir kenara bırakırsak, Pectra'dan sonraki $ETH'nin yönü hakkında insanlar hem iyimser hem de karamsar görüşlere sahip. Burada, bu düşünceleri iki bölümde ele alacağız:

Özetle, hiç kimse ETH fiyatının ne olacağını %100 kesin olarak bilemez, ister kısa vadede ister Pectra sonrası uzun vadede. Daha önce tartıştıklarımızın yanı sıra dikkate değer bazı makro faktörler de var:

1. Daha geniş bir kripto pazar atmosferi,
2. Pectra etrafında duygular ve piyasanın buna bakışı,
3. Ethereum'un rakipleri, en önemlisi Solana, nasıl hamle yapacak.

6. Ethereum'un bir sonraki adımı nedir?

Pectra sadece Ethereum'u anında iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda ağ altyapısının daha derin bir dönüşümünü de sağlamaktadır. Pectra çeşitli kod güncellemeleri getirirken, daha büyük bir rolü, Verkle ağacını gerçekleştirecek olan yaklaşan Fusaka (Fulu + Osaka) hard fork'unun temelini atmaktır.

Verkle ağaçları, Ethereum düğümlerinin verileri daha verimli bir şekilde depolamasını ve erişimini sağlamak için tasarlanmış bir veri yapısıdır. Daha küçük ve daha verimli veri doğrulama kanıtları sunarak depolama gereksinimlerini azaltmaya ve ölçeklenebilirliği artırmaya yardımcı olurlar, böylece ağın genel verimliliğini artırırlar.

Pectra ile karşılaştırıldığında, Fusaka'nın yükseltmesi daha büyük ve daha karmaşıktır ve Ethereum'un uzun vadeli evriminin büyük bir bölümünü idare edecektir. Fusaka için belirli zaman çizelgesi hala tartışılırken, önceki yükseltmelerin ve testlerin ilerlemesine bağlı olarak 2025 veya 2026'da piyasaya sürülmesi bekleniyor.

Fusaka'nın içerebileceği ana iyileştirmeler şunlardır:

• Eşit Veri Erişilebilirliği Örnekleme (PeerDAS): Bu, veri erişilebilirliği örneklemesini artırmayı hedefleyen bir temel unsurdur ve bu sayede daha yüksek ölçeklenebilirlik sağlanır.
• Ethereum Obje Formatı (EOF): Ethereum Sanal Makinesi (EVM)'i modernize etmek, güvenliği artırmak, geliştirici araçlarını geliştirmek ve genel geliştirici deneyimini iyileştirmek amacıyla tasarlanmıştır.

Son olarak, bu makalenin başlığındaki soruyu yanıtlamak için, Pectra'nın ne kadar başarılı olacağını ve ekosistemin ve daha geniş pazarın buna nasıl baktığını beklemeliyiz.