Yapay Zeka Mükemmel Günah Keçisi Olduğunda: Şirketler Neden Personelini İşten Çıkarıyor?

Chegg, iş gücünün %45’ini, yani 388 kişiyi bir anda işten çıkardı. Resmi gerekçe ne? Yapay zeka ve Google arama trafiğinde düşüş. Fakat işin asıl ilginç kısmı burada başlıyor.

Yüzeydeki Hikaye

Edtech şirketi, ChatGPT ve benzeri araçların ödev yardımı talebini azaltmasıyla ağır darbe aldı. Hatta Google’a, yapay zekalı arama yanıtları trafiğini çaldığı için dava bile açtılar. Yani yeniden yapılanma kağıt üstünde mantıklı görünüyor, değil mi?

Fakat Oxford İnternet Enstitüsü araştırmacısı Fabian Stephany bu açıklamaya pek inanmıyor. Onun görüşü şu: Şirketler, aslında yıllar önce yapmaları gereken işten çıkarmaları yapay zekayı bahane ederek gerçekleştiriyor.

“Şirketlerin aniden, daha önce hiç konuşmadıkları yapay zeka verimlilik kazanımlarından söz ettiklerini görüyoruz,” diyor Stephany CNBC’ye. “Bu bir projeksiyon—yapay zekayı, kötü iş kararlarını vizyoner gibi göstermek için kullanıyorlar.”

Pandemi Sonrası Düzeltme Teorisi

Asıl mesele şu: Duolingo ve Klarna gibi platformlar, pandemi döneminde fazlasıyla personel aldı. Şimdi ise sessizce fazlalıkları azaltıyorlar ve suçu robotlara atıyorlar.

Duolingo, yapay zeka gerekçesiyle taşeronları işten çıkarıyor. Klarna, “yapay zeka sistemlerini benimsedik” diyerek çalışanlarının %40’ını kesti. Salesforce, müşteri hizmetleri temsilcilerinden 4.000 kişiyi işten çıkardı ve işin yarısını yapay zekanın üstlendiğini iddia etti.

Ama bu şişkinlik 2021-2023’te gerçekten gerekli miydi? Muhtemelen hayır.

Veriler Aslında Ne Diyor?

Burada işler değişiyor: Yale araştırmacıları, yapay zekanın gerçek istihdam etkisinin yöneticilerin iddia ettiğinden çok daha küçük olduğunu buldu. Şirketlerin öngördüğü ölçekte iş kayıpları yaşanmıyor.

Chegg’in durumu ise sadece yapay zeka kaynaklı bir sarsıntı değil—gerçek teknolojik zorluklar ile geçmişteki aşırı işe alımlar iç içe geçmiş durumda. Soru şu: Yapay zeka gerçekten önemli mi? Yoksa sadece açıklaması en kolay bahane mi?