Bu yıllarda sektörde hep tartışılan eski bir konu var: Gerçekten merkeziyetsizlik işe yarar mı? Merkezileşme finans için daha mı uygun?

On yıldır tartışılıyor. Ama gerçekten finansla uğraşanlara neyi önemsediklerini sorarsan, bu konuya hiç girmiyorlar.

Onlar için merkeziyetçi ya da merkeziyetsiz olman önemli değil. Onların önemsediği şey—bu sistemin istikrarlı olup olmadığı.

Peki, istikrar ne demek? Teknolojik açıdan değil, kurumsal açıdan olan istikrar.

Açıkçası şu demek: Bu yapı farklı denetim ortamlarında, farklı bankacılık sistemlerinde, farklı ülke yasalarında, farklı denetim standartlarında aynı davranış modelini koruyabiliyor mu?

Bu bir siyasi mesele değil, mühendislik meselesi. Davranış tekrarlanabilir mi, sorumluluk açıkça belirlenebilir mi, yol tek mi, sonuç tamamen açıklanabilir mi?

Bir örnek verelim: Eğer bir sistem A ülkesinde böyle çalışıyor ama B ülkesinde başka türlü oluyorsa; X bankasında bir durumda, Y bankasında başka bir durumda oluyorsa; ağ tıkanıklığında bir şekilde, boşken başka şekilde davranıyorsa—böyle bir sistemde kurumsal istikrar yoktur.

Ne kadar hızlı ve ucuz olursa olsun, finansal sistemin çekirdek işlevleri böyle bir yapıya dokunmaya bile cesaret edemez.

Şu anda birçok zincirin problemi tam da burada tıkanıyor:

Düğüm durumları senkronize olmuyor, bu da kurumsal davranışın kararsız olmasına neden oluyor;
Yük arttıkça yürütme yolları değişiyor, süreçler öngörülemez hale geliyor;
Ara durumların varlığı, iş mantığının tutarlı olmamasına yol açıyor;
İşlem sırası serbestçe değiştirilebiliyor, bu da denetim için çoklu yorum alanı bırakıyor;
Zincirler arası işlemler kontrol edilemeyen risk aktarım zincirleri üretiyor.

Dikkat edin, bunlar güvenlik açığı değil. Bunlar kurumsal riskler.

Kurumsal risk zincirde değil, zincir dışında—regülasyondan geçemiyor, banka denetiminde dayanamıyor, şirketlerin otomasyonuna bağlanamıyor, tedarik zincirinde...