Các ứng dụng thực tiễn – Gaming, đất kỹ thuật số và trải nghiệm xã hội

• Game Blockchain và Play-to-Earn: Lĩnh vực game là một trong những ứng dụng năng động nhất của Web3. Với các trò chơi truyền thống, quyền sở hữu vật phẩm và tiền tệ trong game thuộc về nhà phát triển. Ngược lại, game blockchain mang đến cho người chơi quyền sở hữu thực sự đối với tài sản trong game dưới dạng token hoặc NFT. Điều này đồng nghĩa bạn có thể sở hữu vật phẩm như trang phục nhân vật hoặc giao diện nhân vật bên ngoài game, đồng thời được phép giao dịch hoặc bán lại trên thị trường thứ cấp. Một số trò chơi còn đi đầu với mô hình “play-to-earn”, giúp người chơi tạo thu nhập thông qua việc chơi game. Ví dụ nổi bật là Axie Infinity – trò chơi phong cách Pokémon, nơi mỗi sinh vật Axie đều là NFT thuộc sở hữu của người chơi. Người chơi đấu Axie để nhận token có thể quy đổi thành tiền thật. Vào năm 2021, hiện tượng người chơi tại các quốc gia như Philippines sử dụng thu nhập từ Axie Infinity thông qua việc lai tạo và chiến đấu Axie đã được ghi nhận. Mặc dù cơn sốt Axie đã giảm nhiệt và mô hình này cũng bộc lộ rủi ro (khi nền kinh tế game suy thoái, thu nhập giảm mạnh), Axie vẫn minh chứng tiềm năng của kinh tế ảo. Ngoài Axie, hàng loạt trò chơi blockchain thuộc nhiều thể loại – từ trò chơi thẻ bài đến MMORPG – đều cho phép người chơi thực sự sở hữu vật phẩm. Đối với game thủ, đây là một bước tiến lớn khi thời gian chơi game có thể chuyển hóa thành phần thưởng hữu hình, và thành tích (ví dụ vật phẩm hiếm) thực sự thuộc về bạn. Tính đến năm 2025, hàng triệu người tham gia game blockchain mỗi ngày, các hãng game lớn cũng đang thử nghiệm tích hợp Web3 vào sản phẩm của mình.
• Đất ảo và Bất động sản số: Việc mua đất ảo nghe có vẻ phi lý – tại sao lại bỏ tiền cho “đất” chỉ là những pixel? Nhưng trên nhiều nền tảng metaverse, đất số đã trở thành tài sản đắt giá. Sở hữu đất trong thế giới ảo giúp bạn xây dựng trải nghiệm hoặc cho thuê không gian. Chẳng hạn, ở Decentraland, chủ đất đã tạo nên phòng tranh nghệ thuật, casino, câu lạc bộ và cửa hàng trên các lô đất của mình. Các thương hiệu, doanh nghiệp cũng nhập cuộc: nhiều công ty đã mua đất ảo để mở cửa hàng hoặc tổ chức sự kiện quảng bá, kỳ vọng thu hút đông đảo người dùng. Giá đất ảo tại các vị trí đẹp đã tăng vọt trong các giai đoạn sốt metaverse. Như đã đề cập, một bất động sản tại Fashion District của Decentraland được bán với giá khoảng 2,4 triệu USD. Một trường hợp khác, nhà đầu tư mua đất ảo cạnh bất động sản của người nổi tiếng trong The Sandbox (Snoop Dogg sở hữu biệt thự ở đó) với số tiền lớn, nhằm tăng uy tín hoặc khả năng giao lưu. Đây là những trường hợp đầu cơ cực đoan. Tuy nhiên, ở quy mô nhỏ hơn, nhiều người vẫn mua các lô đất trị giá 10 USD hoặc 100 USD trong các trò chơi metaverse mới để xây dựng dự án riêng hoặc đơn giản là trở thành người tiên phong. Việc này tương tự như mua tên miền hoặc đầu tư bất động sản truyền thống, nhưng trong không gian số. Ý tưởng cốt lõi là nếu một nền tảng metaverse phổ biến, các vị trí trong đó (giống địa điểm đẹp ở thành phố) có thể trở nên rất giá trị. Dù còn quá sớm để xác định nền tảng nào thắng thế dài hạn, cơn sốt đất ảo cho thấy Web3 đã mở ra quyền sở hữu tài sản số: bạn có thể sở hữu một phần thế giới số và sử dụng theo ý muốn.
• Avatar và Thời trang số: Trong bất kỳ metaverse hoặc thế giới ảo nào, bạn đều có hình đại diện – hình ảnh đại diện kỹ thuật số. Việc trang trí và cá nhân hóa hình đại diện là một phần quan trọng của trải nghiệm (tương tự chọn trang phục ngoài đời để thể hiện bản sắc). Web3 nâng cấp điều này nhờ NFT và thời trang số. Thay vì chỉ dùng trang phục hình đại diện do game cung cấp, bạn có thể mua hoặc đúc vật phẩm độc quyền trên blockchain và sử dụng trên nhiều nền tảng khác nhau. Ngành thời trang số đang phát triển mạnh – các nhà thiết kế tạo trang phục và phụ kiện ảo tồn tại dưới dạng NFT. Nhiều người sẵn sàng chi tiền cho trang phục hình đại diện. Ví dụ, Decentraland tổ chức Tuần lễ thời trang Metaverse – nơi các thương hiệu lớn và nhà sáng tạo trình diễn thời trang ảo, người dùng có thể mua dưới dạng NFT để hình đại diện sử dụng. Một số sản phẩm là phiên bản giới hạn, tạo nên làn sóng sưu tập. Sở hữu NFT trang phục hình đại diện hiếm giống như sở hữu giày thể thao phiên bản giới hạn ngoài đời – là biểu tượng cho bản sắc số cá nhân. Ngay cả NFT hình đại diện (như CryptoPunks, Bored Ape Yacht Club) cũng liên quan đến ý tưởng này: nhiều chủ sở hữu dùng chúng làm nhận diện cá nhân trên mạng xã hội, mỗi NFT lại có cộng đồng riêng. Trong metaverse, chính hình đại diện cũng có thể là NFT bạn sở hữu và di chuyển giữa các nền tảng. Xu hướng chung là bản sắc số trở thành tài sản do người dùng kiểm soát. Khi cuộc sống xã hội chuyển sang online, việc mua thời trang số và tùy biến hình đại diện dần trở nên phổ biến như mua skin trong Fortnite – điểm khác biệt là bạn thật sự sở hữu vật phẩm và có thể bán lại.
• Trải nghiệm xã hội và sự kiện: Một trong những ứng dụng nổi bật nhất của metaverse là tổ chức các sự kiện xã hội mà thế giới thật không thể làm được (hoặc không thuận tiện). Đã có các buổi hòa nhạc ảo với hàng triệu người tham dự qua hình đại diện. Trong lĩnh vực metaverse tiền mã hóa, Decentraland từng tổ chức lễ hội âm nhạc, triển lãm nghệ thuật ảo. Ví dụ, Fashion Street của Decentraland (nơi có lô đất đắt giá) dùng để tổ chức sự kiện thời trang số và bán trang phục ảo cho hình đại diện. Đã có nhiều hội nghị, triển lãm thương mại trong thế giới blockchain, nơi mọi người giao lưu qua hình đại diện. Đặc biệt trong đại dịch, nhu cầu gặp mặt kiểu này tăng mạnh khi không thể tụ họp trực tiếp. Một ví dụ nữa là tham quan hoặc tụ họp ảo: các không gian số giúp bạn và bạn bè ở xa có thể gặp gỡ, trò chuyện và cảm nhận không gian chung dù chỉ là ảo. Một số nền tảng tập trung vào thực tế ảo xã hội như VRChat, Horizon Worlds của Meta (không dùng blockchain), nơi chủ yếu là giao lưu, khám phá phòng và trò chơi do người dùng tạo. Điểm khác biệt ở Web3 là người dùng có thể sở hữu không gian, vật phẩm liên quan. Ví dụ, người dùng tạo câu lạc bộ trên lô đất riêng và thu phí vào cửa bằng crypto, hoặc bán vé NFT cho chương trình hài kịch trong nhà hát số. Các cộng đồng hình thành trong những không gian này, tương tự diễn đàn hay mạng xã hội Web2, nhưng có thêm lớp trải nghiệm nhập vai và quyền sở hữu thực sự của người dùng đối với không gian, nội dung.

Những ứng dụng trên minh chứng Web3 và Metaverse đang tạo ra hành vi cùng thị trường mới. Game thủ kiếm tiền, sở hữu vật phẩm quý giá; nhà đầu tư xây dựng bất động sản ảo; tín đồ thời trang thiết kế, giao dịch trang phục số; bạn bè và fan có thể gặp nhau trực tuyến từ khắp nơi. Quá trình hình thành xã hội số với kinh tế và văn hóa riêng đang diễn ra. Bên cạnh cơ hội, vẫn tồn tại rủi ro và thách thức đối với các lĩnh vực này.